Tiroid Hastalığı Nedir?

14 Şubat 2023
10 dakika okuma süresi

Tiroid hastalığı nedir? Günümüzde oldukça yaygın bir hastalık haline gelmiştir. Günümüzde insanların birçok şikayet ile hastanelere başvurduğu görülür. Hastanelere başvuran hastaların genel anlamda ortak şikayetleri çarpıntı, tansiyon ve regl şikayetleri olduğu görülür. Tiroid hastalığı tiroid bezlerinin çalışma düzeni ile ilgilidir. Bu tarz şikayetleri bulunan hastalar genelde hastalıklarının farkında değildir. Hastaların problemlerinin nedeni genelde iki farklı sebepten kaynaklanmaktadır. Tiroid bezlerinin az ya da fazla çalışmasından kaynaklanır.

Tiroid bezi adı verilen bez nefes borusunun ön kısmında yer alır. Ağırlık olarak yaklaşık 25-40 gram ağırlığında olduğu bilinir. Şekil benzerliği olarak da kelebeği andırdığı düşünülür. Tiroid bezinin boyutu için biraz ufak denilebilir. Fakat bu kadar küçük bir yapı olmasına rağmen salgıladığı hormonlar ile vücudun çalışması için oldukça önemli bir yapıdır. Tiroid bezlerin temel bazı görevleri vardır. Tiroid bezlerinin temel görevi bazı hormonlar üretmesidir. Bu hormonlar T3 ve T4 hormonları olarak adlandırılır.

Tiroid bezlerinin salgıladığı T3 ve T4 hormonları normal düzeyde salgılanmalıdır. Normal seviyeden az ya da fazla çalıştığında bazı problemler çıkabilir. Vücutta ki diğer organlar bu hormona bağlı olarak düzenli çalışmayı bırakabilirler. Bağışıklık sistemi başta olmak üzere tüm sistemlerde problemler ortaya çıkmaya başlar.

Tiroid hormonlarının az çalışması hipertiroid olarak adlandırılır. Bu durumda iç organlardan başlayarak saç tellerine kadar bütün sistemde problemler çıkacaktır. Bunlar saç dökülmesi, uykuya olan düşkünlük de artış, kilo alma eğilimi, halsizlik gibi şikayetler ortaya çıkar. Tiroid bezlerinin salgıladığı hormonları fazla sargılaması ise hipotiroid olarak adlandırılır. Hormonlarda ki fazla salgılanma ise hızla kilo kaybına, saç dökülmesine ve terleme oranının artmasına neden olur.

İçindekiler

Tiroid Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Tiroid Hastalığının Tanı ve Tedavisi
Tiroid Çeşitleri
- Guatr
- Hipertiroid
- Hashimato Tiroiditi
- Riedel Tiroidi
- Subakut Tirodi
Tiroid Hastalığına İyi Gelen Besinler

Tiroid Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Tiroid hastalığında, tiroid hormonları bazı durumlarda normalden çok daha çalışmaya başlar. Bu durum hipertiroid olarak adlandırılır. Hipertiroid durumunda hastalar bazı şikayetler ile hastaneler başvururlar. Bu şikayetler genel olarak birçok hastalık ile paralellik gösterir. Bu şikayetler şu şekilde sıralanabilir;

Çarpıntı
Yüksek tansiyon
Ter seviyesindeki anormal artış
Sıcağa tahammül edememek
Kilo kaybı( Normal seviyede yemek yenmesine rağmen durmadan kilo kaybı yaşamak)
Saçlarda anormal dökülmeler, kırılmalar yaşanması
Geçmeyen kronikleşmiş ishal
Parlak ışığa karşı bir anda gelen duyar hissi
Yorgunluk ve uyuma isteği olmasına rağmen uyuyamamak
Sinirli ve huzursuz hissetme hali
Periyotlar da düzensizlik yaşamak. Normalden daha fazla gecikmeler ya da uzun süre hiç regl olamamak
Guatr ( Tiroid bezlerinde yaşanan göz ile çok rahat görülebilecek büyüme yaşanması)
Ellerde yaşanan anormal seviyede ki titreme

Tiroid hormonlarında bazı durumlarda normalden daha az çalışma görülür. Bu durum literatür de Hipotiroid olarak adlandırılır. Hipotiroid durumunda hastalar bazı belirtiler göstermeye başlarlar. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir;

Anormal seviyedeki kabızlık
Depresyon şüphesi ve mutsuzluk hali
Ellerde ve ayaklarda sebebi anlaşılamayan şişkinlik, ödem hali
Halsizlik durumu, yapılan işlerden hemen yorulma, sıkılma
Gündelik hareketlerde yavaş olma durumu
Soğuk havalara karşı aşırı hassasiyet
Ter seviyesindeki anormal azalma
Ses tellerinin zarar görmesi sonucu ses de yaşanan kısıklık hali
Anormal şekilde hızla artan kilo artışı, iştah da artan hız
Unutkanlık problemi ve odaklanma da yaşanan problemler
Regl olma süresindeki anlaşılmayan değişiklikler( regl süresinin normalinden kısa sürmesi ve sıklığının azalma durumu )
Tiroid bezinin büyüdüğü durumda boyun bölgesinde oluşan anormal şişlik.

Tiroid Hastalığının Tanı ve Tedavisi

Tiroid hastaları yukarıda sayılan nedenler ile uzman kontrolüne başvururlar. Bu tarz şikayetleri olduğunda kesinlikle Tiroid hastalığına yakalanmış olduklarını söylemek mümkün değildir. Lakin yukarıda bahsi geçen şikayetlerinin birkaçının aynı anda bir kişide görülmesi tiroid hastası olabilme olasılığını yükseltir. Bunun için en doğru teşhisi yine bir hastanede ki bir uzman hekimi verecektir.

Bunların dışında ev ortamında kendinizin de farkındalık kazanacağı bazı belirtiler bulunmaktadır. Bunun için bir başkasına ihtiyacınız yoktur. Eviniz de bulunan bir ayna bunun için yeterli olacaktır. Ayna karşısına geçip boyun bölgenizi incelemeniz yeterli olacaktır. Kontroller sırasında baş bölgenizi geriye atmanız gerekir. Bu sayede bölgeyi daha iyi inceleme fırsatınız doğacaktır. Boyun bölgenizin ön kısmında adem elması denen bir bölge bulunur. Tiroid bezleri hemen bu bölgenin alt kısmında yer alır. Özellikle bu bölgede bir genişleme ya da şişkinlik olup olmadığına bakmanız yeterli olacaktır. Bu bölgede normal şartlarda orda bulunmayan bir şişlik görebilirsiniz. Ya da bu bölge de anormal bir biçimde gerçekleşen bir genişlik fark edebilirsiniz. Bu gibi durumlar da acilen bir uzman hekime başvurmalısınız.

Tiroid sastalığının tanı ve tedavisi için hastaneye başvurduğunuz da sizi ilgili bölüme yönlendirme yapacaklardır. İlgili bölüm olarak adlandırılan endokrinoloji ya da endokrin cerrahi verilebilir. Endokrinoloji uzmanı sizin için uygun tedaviyi bulmaya çalışacaktır. Bu işlem sırasında sizden şikayetleriniz hakkında ayrıntılı bir bilgi isteyebilir. Bunun yanı sıra muayenenizi yapıp gerekli testleri de istemesi beklenmektedir. Sizden istenen ilk test kan testi olacaktır. Tiroid bir hormon olduğundan dolayı ilk olarak kan testinde kendini belli etmesi beklenir.

Kan testinde tiroid hormonlarına baktıktan sonra eğer hekiminiz gerekli görür ise tiroid ultrasonografisi isteyecektir. Ultrasonografi ise iğne yolu ile tiroid şüphesi olan hastadan biyopsi alınmasıdır. Bu işlem tiroid bezinde bulunan nodüllerden örnek alıp ne durumda olduklarını kontrol amaçlı yapılır.

Tiroid nodüllerini tanı işleminde kullanılan bir başka yöntem ise tiroid sintigrafisidir. Bu yöntemde yine tiroid nodülleri hakkında bilgi edinmek amaçlanır. Bu yöntemde nodüllerin çalışma dereceleri anlaşılmaya çalışılır. Nodüller az çalışıyor ise soğuk nodül olarak adlandırılırlar. Beklenenden daha az çalışıyorlar ise sıcak nodül olarak nitelendirilirler.

Tiroid nodüllerinin tedavisi ise birkaç farklı neden ile değişiklik göstermektedir. Nodüllerin tedavisi nodüllerin özellikleri, kişilerin risk faktörlerine göre değişiklik gösterir. Tiroid nodüllerinin iyi huylu ve kötü huylu olarak iki ayrı şekle bürünmesi de tedavinin uygulanmasında önemli bir araçtır.

Buna göre yapılacak olan iğne aspirasyon adı verilen biyopsi yapıldığında nodüller iyi huylu gözükmüş olabilirler. Bu durumda bu nodüller büyüme eğilimi göstermeyen minimal nodüller olarak adlandırılabilir. Eğer biyopsi sonucunda tiroid nodülleri bu şekilde gözükür ise öncelikle takip altına alınırlar. Bunun yanı sıra bazen iyi huylu tiroidler de büyüme eğilimi gösterebilirler. Bu durumu engellemek amacı ile ya da küçültmek acı ile tiroid hastalığında, tiroid hormon tedavisi adı verilen tedavi ile ilerlenebilir. Bu şekilde gözlemlenen tiroid nodülleri çok fazla problem çıkarmayacaktır.

Fakat yapılacak olan tiroid ultrasonografisin de tiroid nodülleri büyüme eğilimi gösteriyor olabilirler. Bu durumda daha önce yapılmış olan iğne biyopsisi tekrarlanmalıdır. İğne biyopsisi yapılan hastaların vücutlarında bulunan hücreler arasında kuşkulu hücreler bulunuyor olabilir. Bu durumda hasta genelde ameliyata alınır. Bunun dışında nefes darlığı çeken hastaları da ameliyat etmek gerekebilir.

Tiroid Çeşitleri

Tiroid hastalığı kendi içerisinde oldukça fazla dala ayrılan bir hastalık olarak bilinmektedir. Bu hastalık birçok faktörden etkilenir. Bu etkiler ise tiroid çeşitlerini oluşturur.

Guatr

Guatr tiroid bezleri ile ilgili en sık karşılaşılan hastalık olarak bilinmektedir. Halk arasında da oldukça sık bahsi geçmektedir. Guatr dışarıdan fark edilen bir tiroid bezi kaynaklı hastalıktır. Tiroid bezinin farklı nedenler ile anormal düzeyde büyümesi ile oluşur. Dışarıdan gözükecek kadar belirgin olan büyümelerin asıl nedeni tiroid bezindeki nodüllerin gelişmesi olarak ilinir. Tek başlarına görülebilecek nodüller olabilirler. Bunun yanı sıra çok fazla sayıda da görülebilecek nodüller de olabilirler. İçerisinde sıvı bulunduran kistler şeklinde de görünebilirler. Dİffuz guatr adı verilen guatr türü çok sık görülür. Bu özelliklerine rağmen genel anlamda iyi huyludurlar. Genel belirtileri ise huysuzluk, aşırı kilo kaybı, sinirlilik olarak söylenebilir.

Hipertiroid

Tiroid bezinin gereğinden fazla hormon salgılaması ile oluşan duruma verilen isimdir. Halk arasında hipertiroid zehirli guatr olarak da bilinmektedir. Zehirli guatr nodüllü ya da nodülsüz şekilde kendini belirebilir. Çarpıntı, anı kilo kaybı, saçlarda dökülme, ellerde yaşanan titreme gibi belirtiler gösterebilir. Bu sayılan şikayetlerin hepsinin aynı anda belirmesine gerek yoktur. Birkaçının aynı anda, şiddetli bir biçimde olması teşhis için yeterlidir.

Hashimato Tiroiditi

Kadınlarda çok daha fazla görülür. Hatta erkeklere oranla 10 kat daha fazla görülür. Kalıtsal bir hastalıktır. Ailede tiroid olan bireyler de daha fazla görülür. Hashimato tiroidi,Tiroid bezini harap eder. Fonksiyonların çalışmasını sağlayan hücre miktarını azaltır. Hastalığın ilk dönemleri tiroid bezleri harap olur ve hormonlar kana salınır. Bu dönem hafifi bir hipertiroid olarak adlandırılır. Genelde hastalar bu dönemden sonra belirtileri görüp doktora gitmeye karar verirler. Tedavi hastalık dönemine ve hastaya bağlı olarak değişecektir.

Riedel Tiroidi

Çok nadir görünen bir türdür. Bu tür tiroidlerde büyüme ve genişleme hat safhadadır. Yutkunma ve konuşmada zorluk mevcuttur.

Subakut Tirodi

Bahar aylarında daha sık görülen bir çeşittir. Genel anlamda tiroid bezi üstünde oldukça şiddetli bir ağrı ve aşırı hassasiyet gerçekleşir. Yutkunma işleminde güçlük , kas ağrısı, halsizlik ve hafif ateş belirtileri arasında yer almaktadır.

Tiroid Hastalığına İyi Gelen Besinler

Tiroid hastalığının tedavi sürecinden yukarıda ki başlıkta bahsetmiştik. Bunun yanı sıra tedaviye başlamadan önce, tedavi sürecinde ve tedavi süreci bittikten sonra sizin de dikkat etmeniz gereken bazı şeyler vardır. Örnek olarak yediğiniz besinlere dikkat etmeniz gerekir. Çünkü vücudunuz yediğiniz besinleri direkt olarak hormonlarınız ile karşılarlar. Bazı durumlarda hormonlar yenen, içilen besinlere göre değişim gösterir. Bu sebep ile hastalığınıza ve hormonlarınıza iyi gelen besinleri seçmekte fayda vardır. İçerisinde bolca vitamin barındıran besinler, mineral deposu olarak bilinen besinler ve organik sebze ve meyveler bunlara örnek verilebilir. Bunların yanı sıra özellikle içerisinde iyot bulunan besinler tercih edilmelidir. Tiroid hastalığına iyi gelen besinleri sıralamak gerekir ise bunlar;

Kaya tuzu
Tüm yeşil yapraklı besinler
Çinko ve selenyum
Yumurta, süt ve süt ürünleri
Kabuklu deniz ürünleri
Deniz yosunları
A, E, D ve K2 vitaminleri
Yağ içerisinde çözünebilecek vitaminler

Bunların dışında tüketilmesi gereken bazı meyve ve sebzeler de bulunmaktadır. Özellikle bu sebzelerin taze ve organik olmaları gerektiği konusunda ciddi bir uyarı bulunmaktadır. Bu sebze ve meyveler ise şu şekilde sıralanabilirler;