Uyuz Hastalığı Nedir?

Uyuz Hastalığı Nedir? Uyuz hastalığı çok eskiden beri var olan bir hastalıktır. Uyuz hastalığı eskiden beri var olsa da günümüzde yeniden gün yüzüne çıkmıştır. Uyuz hastalığı, tıp literatürün de ki adı ile sarcoptes scabiei olarak bilinir. Uyuz mikroskobik sekiz bacakları akarlar nedeni ile oluşur. Sekiz bacaklı akarlar vücutta bir enfestasyona neden olur. Bu hastalıktaki ana karakter olan mikroskobik sekiz bacaklı böceklerin dişileri tarafından taşınır.

Uyuz böceklerinin dişileri insan derisinin dış tabaklarına yumurtalar bırakır. Uyuz böcekleri deri altına genelde 10 ila 25 adet yumurta bırakırlar. Uyuz böceklerinin bıraktığı yumurtalar sayesinde insan derisinde alerjik bir tepkime meydana gelir. Bu alerjik tepkime sonucunda deri üzerinde ağır bir kaşıntı ve döküntü oluşur.

Bu hastalığa sahip olduğunuzu şiddetli ve hiç durmayan bir kaşıntı ile anlayabilirsiniz. Bunun yanında yine de en doğru teşhis için bir uzman doktor ile görüşebilirsiniz. Doktorlar uyuz akarlarının belirtilerine göre size en uygun tedaviyi uygulayacaklardır.

Uyuz olan insanlar vücutlarının deri altlarında sadece 10 ya da 15 yetişkin akar taşır. Vücut üzerinde taşınan her akar en fazla yarım milimetre boyundadır. Bu da uyuz böceklerini fark etmeyi çok daha zor hale getirir. Hatta çıplak göz ile bakıldığında deride bulunan minik siyah noktalar olarak görülür. Bu uyuz böceklerini ancak mikroskop altında gözükebilir. Mikroskop altında akarları, yumurtaları ya da dışkı maddesini tanımlar.

Uyuz hastalığı kaç günde geçer? Sorusunun cevabı ise hastadan hastaya değişmektedir. Hastaların genel durumu, hastalığı daha önce geçirip geçirmediği gibi faktörler bu sorunun cevabı için oldukça önemli birer etkendir. Fakat genel geçer bir yanıt olarak 1ya da 2 ay içerisinde tamamen iyileşme yaşandığını söylemek mümkündür. Hastalar en fazla iki ay içerisinde kaşıntısız hayatlarına geri döneceklerdir.

İçindekiler

• Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?
• Uyuz Hastalığı Neden Olur?
• Uyuz Hastalığı Belirtileri
• Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?
• Uyuz Hastalığına Ne İyi Gelir?
• Uyuz Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Uyuz Hastalığı Nasıl Bulaşır?

Uyuz hastalığı genel olarak insanlardan insanlara bulaşan bir hastalıktır. Bu hastalığın bir insandan diğerine geçebilmesi için iki insanın yakın temas halinde olması gerekir. Uyuz hastalığı cildin cilde temas etmesi ile bulaşır. Bunun yanı sıra bu hastalığın bulaştığı kişinin teninin değdiği her şeyden uzak durulmalıdır. Örnek olarak yatak takımları, havlular kıyafetler verilebilir.

Bu tür eşyaların ortak kullanımı uyuz hastalığının bulaşması için yeterlidir. Uyuz hastalığı bulaşıcı mıdır? Diye soracak olursanız eğer bu soruya verilecek yanıt elbette ki evet olacaktır. Çünkü uyuz hastalığı diğer hastalıklara nazaran çok daha fazla bulaşıcı bir hastalıktır.

Uyuz hastalığı genelde aynı evin içerisinde bulunan insanlar arasında çok daha kolayca yayılır. Bunlar genelde aile bireyleri, arkadaşlar ve cinsel partnerler olarak önümüze çıkarlar. Uzun süreli ten teması ya da ortak eşya kullanımına ihtiyaç duyulduğu için bu gruplar daha çok bulaş risk taşır. Herhangi bir kişi ile yapılan kısa el sıkışmaları bulaş riski taşımaz. Ya da arkadaşlarınız ile yapacağınız kısa bir sarılma uyuz akarının bulaşması için yeterli değildir.

Bir dip not ile düşmek gerekir ise bu hastalık sadece insandan insana geçer. Elbette ki evcil hayvanlarınız da uyuz olabilme riski taşır. Fakat bu hastalığı hayvanlar sahiplerine bulaştıramazlar. Hayvanlarda bulunan uyuz akarları insanlarda bulunan akarlardan farklı bir türe sahiptir. Bu sebep ile bulaş sağlansa dahi hayvanlarda ki uyuz hastalığı insan teninde üreyemez, barınamaz ve yaşayamaz.

Uyuz Hastalığı Neden Olur?

Uyuz hastalığının bulaş riski için yaşanılan mekanın temizlik koşullarının idealin altında olması gerekir. Temiz olmayan mekanlarda uyuz böceği çok daha rahat bir biçimde üreyebilir. Uyuz hastalığı herkes tarafından geçirilebilir. Fakat kalabalık ortamlarda yaşayan insanlar çok daha fazla bulaş riskine sahiptir. Bunlara örnek olarak hapishane mahkumları, bakım evlerinde yaşayan yaşlı insanlar, orada yaşayan insanlara bakan bakıcılar verilebilir.

Bu hastalık bir salgın halinde yayılmaya başlayabilir. Bu salgınlar çoğu zaman çocuklar tarafından yayılır. Bu da salgınların başlangıçlarının genel anlamda kreş, anaokulu gibi küçük çocukların eğitim aldığı bölgeler olmasını sağlar. Küçük çocuklar en büyük risk grubunu oluştururlar. Küçük çocuklar temas halinde olmaya oldukça fazla meyillilerdir. Bu sebep ile aynı okulda okuyan ve uyuz hastalığına yakalanmış başka bir çocuktan uyuz hastalığı kapabilirler. Bunun yanı sıra çocuklar neredeyse her şeyini birbirleri ile paylaşırlar. Kişisel eşyalar da buna dahil olmak üzeredir. Örnek olarak bu hastalığa yakalanmış bir çocuğun yastığını, ya da tarağını paylaşabilir. Bu da diğer çocuğunda uyuz olma ihtimalini artırır.

Uyuz Hastalığı Belirtileri

Uyuz akarlarının vücuda enfekte olduğu ilk andan itibaren gösterdiği bazı belirtiler vardır. Bu belirtilere örnek olarak verilebilecek en büyük belirti kaşıntıdır. Uyuz hastalığına yakalanan insanlar genel anlamda dayanılmaz bir kaşıntı içerisine girerler. Hatta bu kaşıntı süreci çoğu zaman kaşınan bölgeyi tahrip etmeye kadar varan sonuçlar doğurur.

Uyuzun en büyük ve önemli belirtisi şiddetli bir şekilde nükseden kaşıntıdır. Uyuz hastalığının neden olduğu kaşıntı genel anlamda gece meydana gelecektir. Kaşıntı elbette ki gündüz vakti de meydana gelir. Gündüz yaşanan kaşıntı daha dayanılabilir bir noktada meydana gelir. Fakat gece yatağa girildiği andan itibaren dayanılmaz bir kaşıntı oluşur. Hatta bazı geceler uykudan uyandırabilecek seviyelere çıkar.

Kaşıntı genel anlamda tüm vücutta eşit derecelerde gözükür.  Fakat bazı hastalarda ya da vakalarda bu kaşıntılar bazı bölgelerde artış sağlanır. Örnek olarak bu kaşıntılar genelde el bileğinin iç yüzü, bilekler, koltuk altları, dirsekler ve kasıklarda görülür. Tırnaklar ile kaşıntı giderilmeye çalışılır. Fakat kaşıntı kolay kolay durulabilen bir kaşıntı değildir.

Uyuz hastalığına yakalanan insanlar genelde hemen tepkime haline girmezler. Uyuz hastalığına yakalanan insanların ciltleri 4 ya da 6 hafta sonunda tepki gösterirler. Bu süre zarfında genelde insanlar uyuz hastalığına yakalandıklarının farkında dahi olmayabilirler. Farkına vardıkları anda vücutları tepkime göstermeye çoktan başlamış olacaklardır.

Uyuz hastalığın belirtilerinden en belirgin özelliği el parmakları arasında dalgalı kirli bir çizgi halinde görülebilen tünellerdir. Bu tüneller genelde uyuz böceklerinin içinde yaşadığı, beyaz renkli, 1-10 mm uzunluğunda değişen tünellerdir. Kişiler özellikle geceleri artan bir kaşıntı içerisinde uyanırlar. Bu kaşıntı sayesinde deri üzerinde görülen içi su dolu kesecikler oluşur.

Uyuz hastalığına ilk defa yakalanan insanlar için kaşıntı süreci oldukça uzun sürer. Bu süreç genellikle 2 ila 6 hafta kadar sürebilir. Vücut uyuz böcekleri ile ilk defa karşılaştığından savaşması çok daha uzun sürecektir. Bu da hastalığın tedavi için ayrılan süresini uzatacaktır. Fakat daha önce uyuz hastalığına yakalanan insanlar da bu hastalığa tekrar yakalanabilirler. Bu hastalığa daha önce yakalanan insanlar için ise bu süre daha kısa sürer. Genel anlamda bu süre 1 ila 4 gün sürecektir.

Uyuzun ayırt edici özellikleri arasında deride oluşan uzun çizgiler halinde oyuklardır. Bu çizgiler genelde kabarık halde görülürler. Bu çizgiler grimsi beyaz renginde ya da ten renginde oluşur. Bu çizgiler dişi akarların oluşturduğu çizgilerdir. Cildin hemen yüzeyinin altında açılan tüneller olarak görünürler.

Uyuz Hastalığı Nasıl Geçer?

Uyuz hastalığı günümüzde en çok görülen cilt hastalıklarından biridir. Uyuz hastalığı birçok hastalık ile paralel olarak tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu hastalık hemen ve kendiliğinden geçecek bir hastalık değildir. Hastalar birçok şikayet ile uzman doktorlara başvurur. Genelde kaşıntı ve derideki dökülme şikayeti ile başvuru yaparlar.

Doktora gittiğiniz ilk an doktor şikayetlerinizi dinleyip size uygun teşhisi koymaya çalışacaktır. Uyuz hastalığının teşhisini koymak için birkaç test ve muayene gerekir. Buna göre doktorlar vücutta gözlemlenen uyuz akarlarını dermatoskop yöntemi ile incelenir.

Eğer doktorlar tarafından gerekli görülür ise bölgesel kazıma yapılabilir. Bu yöntem uygulaması doktor gerekli görmediği takdirde yapılmaz. Dermatoskopik incelemeler sırasında akarlar belirlenir.  Bunun yanı sıra yumurtalar da bu yöntem ile belirlenir.

Hemen ardından tedavi sürecine başlanır. En etkili uyuz ilacı ise krem ve losyonlardır. Bu süreç de genel anlamda losyonlar ve kremler yardımı ile desteklenir. Bu kremler in içeriğinde genelde permetrin içeren kremler, sülfürik merhemler vardır.  Losyonlar için ise içeriğinde lindan ve benzil benzonat losyonları bulunur. Bunlara ek olarak da ev ortamında da bir takım yöntemler gelişebilir. Bunlara örnek olarak beyaz sirke, zerdeçal,  Çay ağacı yağı da kullanılabilir.

Uyuz belirtileri hemen kendisini belli etmez. Bu yüzden tedavi edilme süreleri çok uzun sürer. Bu yüzden uyuz belirtisi ile gelen insanların yakın çevresinin de tedavi ve karantina altına alınması gereklidir. Uyuz olan insanların yakın çevresinde olan insanlar da bu hastalığa yakalanmış olurlar.

Uyuz Hastalığına Ne İyi Gelir?

Bu soruya yanıt verirken elbette ki en fazla cevap uyuz olanların yorumlarından alınır. Bu durumun nedeni ise hem kendilerinin bu süreci en iyi yaşayan kesim olmalarıdır. Hem de aynı zamanda doktorların tavsiyelerini de en iyi biçimde uygulamaya çalışmış olmalarıdır. Daha önce yaşayan insanlar bu durumda ne yapılması gerektiğini doktorlardan sonra en iyi bilen insan gruplarıdır.

Uyuz hastalığına iyi gelen şeyler için öncelikle doktor önerisine dikkat edilmelidir. Doktorların önerdiği krem ve losyonları kullanmaya özen gösterilir. Bunun için de insanlar uyuz hastalığından şüphelendiklerinde ilk anda doktora başvurmaları gerekir. Doktorlar içerikleri doğal olan krem ve losyonları önerecektir. Bu kremler düzenli olarak kullanılmalıdır.

Doktora gidildikten sonra yinede deride gerçekleşen rahatsız eden kaşıntılar devam edebilir. Uyuz hastalığının nedeni olan akarlar tedavi dönemi bittikten sonra da en az iki ay boyunca devam ederler. Bu tür rahatsız edici kaşıntılar devam ettiği takdirde evde uygulanabilecek birkaç yöntem vardır. Bu tarz kaşıntılar için de sirke ve çay ağacı yağı gibi doğal malzemeler ile kürler yapılabilir.

Uyuz hastalığının bulaşıcı özelliği oldukça yüksektir.  Bu yüzden bulaş riski bu kadar yüksek bir hastalıkta etraftaki yakın olan insanların hepsinin kontrol altına alınması gerekir. Yakın çevrenizdeki insanlara da bulaşmış olma olasılığı oldukça yüksektir. Sirkeyi hastalığı atlatmak için kullanabilirsiniz. Bunun yanı sıra hastalığın bulaşmaması içinde önlem amaçlı kullanım sağlayabilirsiniz.

Uyuz Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Hastalıktan korunmak için birçok önlem alabilirsiniz. Öncelik ile yapılması gereken şey uyuz hastalığına yakalanmış olan insanlardan kesinlikle uzak durmalısınız. Özellikle aile bireyleri arasında bu hastalığa bulaşmış insanlar var ise diğer aile bireylerini de belirti göstermesine ya da göstermemesine bakılmaksızın onlar da karantina altına alınmalı ve tedavi edilmelidir. Uyuz hastası ve evde yaşayan insanlar için ortak kullanım alanları kesinlikle ayrılmalıdır. Çünkü ortak kullanım alanlarına temas eden uyuz hastası hastalığı o bölgelere de bulaştırmış olacaktır.

Bunun dışında evde yaşayan herkesin kıyafetleri ve kullandıkları havlu, tarak, yatak takımları gibi özel eşyalar yıkanmalıdır. Mümkünse eğer hasta olan kişi ile olmayanların kıyafetleri farklı makinelerde yıkanmalıdır. Fakat her ev için bu mümkün olmayabilir. Bu durumda ise yapılması gereken şey ilk önce hasta olmayan insanların kıyafetlerini yıkamaktır. Daha sonra uyuz hastası olan insanın kıyafetleri yıkanmalıdır.

Bu aşamadan sonra makine en az bir kez boş bir biçimde bol deterjan ile çalıştırılarak yıkanmalıdır. Bu yıkama aşamasında özellikle makinenizin 60 derecelik ayarınızı kullanmanız sizin için çok daha uygun olacaktır. Çünkü 60 derece hem kıyafetlerinize zarar vermez. Hem de mikrop ve bakterilerin ölmesini sağlar.

Kaynak: Cemre

Uyuz Hastalığı Nedir? Hakkında S.S.S.