Kan tahlilinde yazan EOS nedir? EOS aralığı kaç olmalı?

EOS düşüklüğü nedir? Parazitlere karşı savunma mekanizması geliştiren eozinofil bağışıklık sistemindeki problemlere karşı savaşır. Vücudumuzda meydana gelen çeşitli alerjik reaksiyonlar veya enfeksiyon hastalıkları kandaki EOS seviyesine belirgin şekilde yansır. Beyaz kan hücrelerinin kontrolü tam kan sayımı tahlilleri ile sağlanabilir. Bağışıklık sisteminde var olan problemler kandaki eozinofil yüksekliği ile anlaşılabilir. Eozinofiller, kemik iliğinde üretilir ve daha sonra çeşitli dokulara yayılırlar. Görevlerini tamamladıktan sonra geri çekilirler. Bir tür savunma mekanizması olan eozinofiller yeteri kadar üretildiğinde vücudun birçok parazit, bakteri ve enfeksiyona karşı da savunmasına yardımcı olur. Ancak fazla üretildiğin vücutta sağlıklı olan savunma dokularına zarar vermeye başlar. Peki EOS normal değeri kaçtır? 

EOS kan testi nedir?

Vücudumuzda kırmızı kan hücreleri gibi beyaz kan hücreleri bulunur. Beyaz kan hücrelerinin de aynı kırmızı kan hücrelerindeki gibi farklı çeşitleri vardır. Vücuttaki görevleri tam olarak henüz kesinleşmemiş olsa da bu çeşitlerden biri eozinofillerdir. Eozinofiller, beyaz kan hücrelerinin %0-6’sını oluştururlar. Eozinofiller, kemik iliğinde üretilir ve daha sonra çeşitli dokulara yayılırlar. Eozinofiller enfeksiyon hastalıklarına karşı antikor üretirler. Görevlerini tamamladıktan sonra geri çekilirler. Ancak eozinofiller bazen iltihabın artmasına yol açabilir. Bir tür savunma mekanizması olan eozinofiller yeteri kadar üretildiğinde vücudun birçok parazit, bakteri ve enfeksiyona karşı da savunmasına yardımcı olur. Ancak fazla üretildiğin vücutta sağlıklı olan savunma dokularına zarar vermeye başlar. Bu duruma otoimmün hastalıkları denir. Beyaz kan hücrelerinin geneline WBC denir. Bu WBC yazısını hemogram testleri sonuçlarında ilk sıralarda görürüz. Beyaz kan hücreleri WBC testi ile analiz edilir. Vücudumuzda meydana gelen çeşitli alerjik reaksiyonlar veya enfeksiyon hastalıkları kandaki EOS seviyesine belirgin şekilde yansır. Beyaz kan hücrelerinin kontrolü tam kan sayımı tahlilleri le sağlanabilir. Hemogram yani tam kan sayımı testleri arasında yer alan WBC ve EOS tahlili birlikte değerlendirilir. EOS testi kandaki eozinofil sayısının yüzde değeri belirlenmesi için yapılır. Bu testte her beyaz kan hücresinin yüzdesi ayrı ayrı hesaplanır. Kan örnekleri ile kolayca saptanabilen EOS seviyeleri tanılama işlemi için oldukça önemlidir. Çünkü anormal EOS değer aralığı birçok hastalığın erken habercisi olabilir. EOS testi ile vücudun genel işleyişi ile ilgili de bilgi edinmek mümkün denebilir. Ancak daha kesin ve ileri tanılar için mutlaka detaylı testler yapılmalıdır. Özellikle bağışıklık sistemi ile ilgili bozuklukların yanı sıra bazı ilaçların yan etkisi ile de EOS değerlerinde artış veya yükseliş görülebilir.

EOS değeri kaç olmalı?

Daha öncesinde ön hazırlık gerektirmeyen, aç veya tok fark etmeksizin verebileceğiniz EOS kan tahlili için genellikle tek tüp kullanılır. Bu tek tüp kan ile hemogram testi örneklerinin tamamı yapılabilir. Başvurduğunuz hastane ve hastanenin birlikte çalıştığı laboratuvar şartlarına göre sonuçların çıkma hızı ve sonuçları öğrenme vaktiniz değişebilir. Ancak genellikle 1 gün içinde analiz edilebilen bir testtir. Kan tahlili vermeden önce başvurduğunuz doktora kan sulandırıcı ilaçlar, antibiyotikler, müshiller, sakinleştiriciler kullanıyorsanız bunu mutlaka bildirmelisiniz. Çünkü bu tür ilaçlar kandaki EOS değerlerinde bozulmalara neden olabilen ilaçlardır. EOS değer aralığı farklı koşullara göre değişebilir. Örneğin bebeklerde EOS değeri yetişkinlere göre farklıdır. Hamilelikte EOS değeri de değişen hormon düzeylerinden etkilendiği için dalgalanmalar yaşanabilir, dönem dönem değişkenlik gösterebilir. Peki EOS normal değeri kaçtır? Her laboratuvarın kendi cihazlarına göre referans aralıkları vardır. Bu nedenle her hastanede çıkan EOS kan değeri aynı olmayabilir. EOS referans aralığı ortalama olarak 500 hücre/mCL'den az olan değerler normal kabul edilir. 500-1000 hücre/mCL aralığı orta derece, 500-1500 hücre/mCL, 1500-5000 hücre/mCL orta yüksek, 5000 hücre/mCL’nin üzerindeki değerler ise yüksek EOS seviyesini olarak analiz edilir. Eozinofil yani EOS normal seviyeleri sabahları en düşük seviyededir. Gün ilerledikçe yükselebilir ve akşamları maksimum seviyeye ulaşabilir. EOS değeri, her yaşa göre farklı değerler gösterir. EOS değeri bebeklerde şu şekildedir. 

• Yeni doğanlarda (28 güne kadar) 0-900 hücre/mikroL, 
• 6 aya kadar bebeklerde 200-300 hücre/mikroL,
• 1 yaştan itibaren 300 hücre/mikroL,
• 2 yaştan itibaren 0-700 hücre/mikroL,  
• 4-10 yaş arası çocuklarda 0-600 hücre/mikroL olması beklenir.

EOS düşüklüğü nedir?

Kandaki eozinofil seviyeleri daha önce de söylediğimiz gibi sabahları en düşük seviyededir. Gün ilerledikçe yükselen eozinofil seviyesi akşamları maksimum seviyeye kadar ulaşabilir. Eozinofil düşüklüğü tek başına bir sorun teşkil etmese de vücuttaki kortizol üretimi yükseldiğinde sağlık sorunlarına yol açabilir. EOS düşüklüğü en başta Cushing Sendromu'na yol açabilir. Eozinofil değeri ile birlikte diğer beyaz kan hücrelerinin sayısında oluşan düşüklük kişinin kemik iliği ile alakalı bir sorun olduğunun habercisidir. .Halk arasında kötülüklerin anası olarak tanımlanan alkol de kandaki eozinofil düşüklüğü nedenlerinin başında yer alır. EOS düşüklüğü tedavisi gerekli olan bir sağlık sorunu değildir. Ancak EOS düşüklüğünün nedenlerine göre tedavi söz konusu olabilir. Örneğin Cushing Sendromundan kaynaklanan EOS düşüklüğü hastalığın evresine ve şiddetine bağlı olarak farklılık gösterebilir. Eğer EOS düşüklüğü kullanılan ilaçlardan kaynaklanıyorsa hastanın genel durumu kontrol edilerek ilacın dozu kademeli şekilde azaltılır. Ancak bu düşüş hipofiz veya adrenal bezlerinde oluşan tümörlerden kaynaklıysa ve tedavi sonuç vermiyorsa bu tümörü çıkarmak için ameliyat veya radyasyon tedavisi tercih edilebilir. Tedavisi geciken veya yapılmayan EOS düşüklüğü Cushing Sendromunun ilerlemesine ve buna bağlı olarak hipofiz bezi tümörünün büyümesine sebep olur. Büyüyen ve tedavi edilmeyen bu tümörler beyne yakın yapıları sıkıştırır ve takiben baş ağrısı, görme kusurları gibi şikayetleri ortaya çıkarabilir. Bazı uzmanlara göre kandaki EOS düşüklüğü sağlıklı bir durumdur ve tıbbi olarak herhangi bir anlam ifade etmez. EOS düşüklüğüne tıpta eozinopeni denir. EOS düşüklüğü tedavisi için öncelikle hastaların diğer sağlık sorunları saptanır, hastanın detaylı öyküsü öğrenildikten sonra bazı tetkikler ile tanı konulabilir. Öncelikle EOS düşüklüğüne sebep olan sorunlar tedavi edilir, daha sonra EOS değerlerinin normal aralıklara ulaşması için uygun ilaç ve tavsiyeler verilir. Bu süreçte uzmanın tavsiye ve kararlarını kabul etmek önemlidir. Belirli aralıklarla istenen kan tahlilleri ile EOS değerleri kontrol edilir. İstenen rutin kan tahlilleri hastalığın gidişatı ve tedavinin sonlanması için yol göstericidir.

EOS düşüklüğü belirtileri nelerdir?

Eozinofil düşüklüğü yani EOS düşüklüğü genel olarak belirti gösteren bir durum değildir. EOS düşüklüğü genellikle rutin kan testlerinde veya kontroller de karşılaşılan bir durumdur. EOS düşüklüğü tek başına herhangi bir hastalığın belirtisi kabul edilmediği gibi kendine has belirtiler de göstermez. EOS düşüklüğüne neden olan hastalıklara göre belirtiler değişiklik gösterebilir. Kendini daha çok Cushing Sendromuna bağlı olarak gösteren EOS değeri düşüklüğü yaygın olarak aşağıdaki belirtilerle anlaşılabilir.

• Hastanın gövdesi boyunca yağ gelişmesi; bu kişilerde vücut ve yüz şekli yuvarlak ve büyük bir görünüme sahiptir.
• Sırtın üst kısmında bufalo kamburu olarak fark edilen bir yağ bezesi oluşması
• Kasların hacimi kaybederek kolların ve bacakların gövdeyle zıt orantılı olarak incelmesi
• Çabuk yorulma
• Karın ve göğüs üzerinde çatlaklara benzeyen mor çizgiler gelişmesi
• Cilt yapısının incelmesi

EOS düşüklüğü neden olur?

Sağlıklı bir vücuda giren enfeksiyon, parazit, bakteri veya herhangi yabancı maddeye karşı beyaz kan hücreleri savaşmaya geçer. Bu da kan tahlillerinde EOS değerinin yüksek çıkmasına sebep olur. Buna benzer EOS değerlerinin yükselmesi gereken durumlarda bile yükselmiyor, satabil kalıyor veya düşüyorsa bir sorun olduğu söylenebilir. Eozinofiller vücutta alışık olunmayan maddelere karşı savunma sağlar. Alerjik durum veya parazit gibi mikroorganizmaların tespit edilmesi durumunda EOS üretimi artar ve değerler yükselir. Bu yüzden EOS değerleri tanı koymak için önemli bir rol oynar. EOS düşüklüğü aşağıdaki durunlar sonucunda ortaya çıkabileceği gibi EOS düşüklüğünün neden olduğu durumlar da olabilir. Bu yüzden aksatmadan kan tahlilleri kontrol edilmeli ve tanı konmalıdır.

• Alkol zehirlenmesi
• Aşırı stresli yaşam
• Doğum kontrol haplarının kullanılması
• Östrojen veya kortikosteroid ilaç kullanılması
• Düşük kan şekeri
• Cushing sendromu
• Steroid artışı
• Kortizol salgılayan tümörler
• Böbrek veya böbreküstü bezi hastalıkları veya tümörleri
• Şiddetli karaciğer hastalıkları

EOS düşüklüğüne ne iyi gelir?

Kan tahlilinde EOS düşüklüğü olan kişilerin ana sorununun ne olduğu önemlidir. Eğer Cushing Sendromu kaynaklı bir EOS değeri düşüklüğü yaşanıyorsa beslenme değişikliği yapması tavsiye edilebilir. Bu hastaların protein ve potasyum açısından zengin yiyecekler içeren bir diyet listesi hazırlanabilir. Bu hastaların enfeksiyon durumlarına karşı risk altında oldukları hatırlatılmalıdır. Bağışıklık sistemlerinin zayıfladığı bu tarz durumlarda verilen ilaçların ve diyet örneklerinin önemi büyüktür.

EOS yüksekliği nedir?

Kandaki eozinofil oranın 500 hücre/mCL'den fazla olması durumuna EOS yüksekliği denir. Bu hastalığa ise eozinofili hastalığı denir. EOS değerlerinin yükselmesi vücutta alerjen bir maddenin olduğu veya maruz kaldığı anlamına gelir. Parazitlere karşı savunma mekanizması geliştiren eozinofil bağışıklık sistemindeki problemlere karşı savaşır. Bağışıklık sisteminde var olan problemler kandaki eozinofil yüksekliği ile anlaşılabilir. EOS yüksekliği tedavisi öncelikle bu yüksekliğe neden olan durumların tespit edilmesi ile başlar. Kullanılan veya kullanılmaya devam edilen bir ilaca bağlı olarak gelişen EOS yüksekliği tespit edildikten sonra ilaçların değiştirilmesi veya kademeli olarak bırakılması gerekir. EOS yüksekliği tedavisi belirli yiyeceklerin azaltılması ile desteklenebilir. Aynı zamanda anti-enfektif veya anti-enfeksiyon ilaçlar ile de bu süreç desteklenebilir. Bu yüksekliğe bağlı hastalıklar genellikle kronik kökenlidir. Bu yüzden uzun süreli tedavi gerektirir. Tedavi sürecinde hedef organın etkilenmesi veya kişinin tedaviye yanıtına göre değişiklikler söz konusu olabilir. EOS yüksekliği semptomları dolayısıyla okul, iş gibi sosyal yaşantıya ara vermeyi gerektirebilir. EOS yüksekliği ile gelişen birçok durum tedavi gerektirmese de geçici ancak ciddi hastalıkları da beraberinde getirebilir. Tedavi edilmeyen EOS yüksekliği kalp, karaciğer, sinir sistemi gibi önemli alanlarda büyük sorunlara yol açtığı gibi diğer organlarda da geri dönüşü olmayan doku hasarı, ciddi solunum yetmezliği, koma gibi hayati tehlikelere de sebep olabilir.

EOS yüksekliği belirtileri nelerdir?

Hafif derecede seyreden EOS yüksekliği genellikle belirti göstermez. Eozinofil sayısı farklı nedenlerle hastaneye kan tahlili verildiğinde keşfedilir. Ancak yüksek ve aşırı yüksek grubuna giren EOS değerleri birçok sorunu da beraberinde getirir. İltihaplanma ve organ hasralarına sebep olan ileri derecedeki EOS yüksekliği daha çok kalp, akciğer, deri ve sinir sistemi üzerinde etkilidir. Diğer sorunlardan farklı olarak EOS yüksekliği belirtileri etkilenen organa bağlıdır. Örneğin;

• Eozinofil alerji geliştiğinde ve cilt etkilendiğinde; kızarlık, tahriş
• Akciğerler etkilendiğinde; hırıltılı solunum ve nefes darlığı
• Kalp etkilendiğinde; yorgunluk ve nefes darlığı
• Yemek borusu etkilendiğinde; boğaz ve mide ağrısı
• Şiddetli astım krizlerinde; sürekli hırıltılı öksürük, göğüste sıkışma, konuşma ve yemek yemeyi etkileyecek kadar şiddetli nefes darlığı, hızlı nabız ve nefes, mavi dudak ve parmaklar, kafa karışıklığı, bitkinlik, bayılma, baş dönmesi, uyuşukluk
• Enfeksiyon geliştiğinde; ishal, kusma, öksürme, ateş, deri döküntüsü

EOS yüksekliği neden olur?

Kullanılan bazı ilaçların yan etkileri olarak ortaya çıkabilen EOS yüksekliği birçok nedenle meydana gelebilir. Bu nedenle hastanın kullandığı ilaçları öğrenmek oldukça önemlidir. EOS değerinin normalden yüksek olması var olan sağlık sorunlarını tetikleyebilir veya yeni sorunlar ortaya çıkarabilir. Başta alerjik reaksiyonların artması ile başlayan bu sorunlar vücudun kendi sağlıklı dokularına zarar verecek düzeye kadar gelebilir. Bağışıklık sisteminin gücünü kaybetmesine neden olan EOS yüksekliği bazı hastalıklara zemin hazırlayabilir.

• Otoimmün hastalıklar
• Astım
• Böbreküstü bezi eksikliği
• Çeşitli enfesiyonlar (mantar, parazit, bakteri vb.)
• Egzama, sedef hastalığı, eksfoliyatif dermatit
• Lenfoma
• Lösemi başta olmak üzere tüm kanser çeşitleri
• Lupus (kelebek hastalığı olarak da bilinen, vücudunun bağışıklık sisteminin kendi doku ve organlarına saldırdığında ortaya çıkan bir otoimmün hastalıktır.)
• Çölyak hastalığı
• Zehirlenmeler
• Mevsimsel alerjiler ve nezleler
• Addison hastalığı
• Gastrit
• Crohn hastalığı

EOS yüksekliğine ne iyi gelir?

Bağışıklık sisteminin en önemli parçalarından biri olan eozinofiller enfeksiyonlarla savaşmak için diğer yapılar ile birlikte hareket ederler. EOS yüksekliği sorunun çözülmesinde en önemli adım bağışıklık sistemini koruyacak ve güçlendirecek adımlardır. En başta bağışıklık sisteminin düşmanı olan sigara kullanımı mümkünse bırakılmalı değilse azaltılmalıdır. Düzenli ve yeterli egzersiz ile yaşamınızı daha sağlıklı hale getirebilir, vücut direncinizi de arttırabilirsiniz. Ve tabii en önemli konulardan biri beslenme. Bağışıklık sistemi için önemli olan vitamin ve mineralleri en kolay beslenme yolu ile vücudumuza kazandırabiliriz. Çinko, folik asit, demir, A, B6, C ve E vitamini içeren besinler ile hazırlanan bir diyet listesinin yanı sıra bol su tüketimine de özen gösterilmelidir. Aynı zamanda sıkıntılı ve stresli yaşamdan da uzak durulmalıdır.

Kaynak: Cemre

Kan tahlilinde yazan EOS nedir? EOS aralığı kaç olmalı? Hakkında S.S.S.