Kan tahlilinde yazan HGB nedir? HGB aralığı kaç olmalı?

HGB testi nedir? Hemoglobin; kemik iliğinde üretilen, içerisinde bol miktarda demir elementi bulunan bir protein çeşididir. HGB eksikliği oksijenin akciğerlerden dokulara, karbondioksitlerin dokulardan akciğere taşınmasını sağlayan hemoglobin proteininin damarın içinde bulunan kan içerisindeki derişiminin 12 gr/dl’den daha düşük olması durumudur. HGB yüksekliği ise oksijen ve karbondioksit gazlarının gerekli yerlere taşınmasını sağlayan hemoglobin proteinin kan içerisindeki derişiminin 17 gr/dl den daha yüksek olmasıdır. Peki HGB normal değeri kaç olmalı? Kandaki HGB yoğunluğu 1 desilitrede kaç gram hemoglobin olduğuna göre ölçülür. Normal ve sağlıklı bir insanın kanında olması gereken HGB değeri yaş aralıklarına göre farklılık gösterir. Özellikle bebeklerde hemoglobin değeri aylık dönemlere göre sık sık değişir. HGB kaç olmalı?

İlginizi çekebilir: Kan tahlilinde yazan WBC nedir? WBC aralığı kaç olmalı?

HGB nedir?

Tam kan tahlili raporunda gördüğümüz HGB değeri hemoglobin derişimini temsil eder. Hemoglobin; kemik iliğinde üretilen, içerisinde bol miktarda demir elementi bulunan bir protein çeşididir. Bir hemoglobin, akciğerden tek seferde aldığı 4 oksijen molekülünü vücutta istenilen yere taşıyabilir. Vücuda giren oksijen miktarının %98’ini ve vücuttan karbondioksitin atılması için vücuttaki karbondioksit miktarının %23’ünü taşıyarak gerekli yerlere iletilmesini sağlar. Vücudumuz kandaki oksijen miktarının yetersiz olduğunu hissederse dengeyi sağlamak için daha hızlı hemoglobin üretmeye başlar. Eğer ki vücut hemoglobin üretimini hızlandıramıyorsa kişi hemoglobin miktarının yetersiz olmasından dolayı bazı belirtiler göstermeye başlar. Dış etkenlerden dolayı vücudumuz kanımızda gerekenden daha fazla oksijen olduğunu hissederse hemoglobini daha yavaş üretmeye başlar. Eğer ki vücudumuz hemoglobin üretimini yavaşlatamıyorsa kişide bu duruma bağlı bazı etkiler görülür. Bu etkilerin geçmesi için kandaki hemoglobin düzeyinin tedaviler veya bazı farklı yöntemler aracılığıyla normal seviyeye getirilmesi gerekir. Ayrıca bir insanın fetüs evresinde bebeğin vücudunda fetal hemoglobinleri bulunur. Fetal hemoglobinlerinin oksijen kapasitesi erişkin insanların hemoglobinlerine göre %50 daha fazladır. Vücudumuzdaki hemoglobin miktarına hemogram testi yaptırarak ya da tam kan sayımı yaptırarak ulaşılabilir. Hemoglobin anormal miktarda olmasında kalıtımsal bir durum söz konusu olduğu düşünülüyorsa, kişinin vücudundaki glikoz miktarını iyi yönetemediği düşünülüyorsa (tip 1 – tip 2 diyabet teşhisi) kişiye hemoglobin elektroforezi testi çeşitlerinden uygun olan yapılır.

HGB değeri kaç olmalı?

Kandaki HGB yoğunluğu 1 desilitrede kaç gram hemoglobin olduğuna göre ölçülür. Normal ve sağlıklı bir insanın kanında olması gereken HGB değeri yaş aralıklarına göre farklılık gösterir. Bebeklerde hemoglobin değeri aşağıdaki şekildedir.

• 0-30 günlük bebeklerde 9,9 – 13,4 gr/dl
• 31-60 günlük bebeklerde 10,7 – 17,1 gr/dl
• 2-3 aylık bebeklerde 9-14,1 gr/dl
• 3-6 aylık bebeklerde 9,5-14,1 gr/dL
• 6-12 aylık bebeklerde 11,3-14,1 gr/dL
• 0-3 yaş aralığındaki bebeklerde 11 – 13 gr/dl
• 3-11 yaş aralığındaki çocuklarda 12 – 14 gr/dl
• Yetişkin erkeklerde 13, 5 – 17, 5 gr/dl
• Yetişkin kadınlarda 12, 5 – 15, 5 gr/dl

Hamilelikte HGB değeri nasıl olmalı? Hamile kadınların vücutları kendine ve bebeğe yeterli oksijeni ve besini verebilmek için kan plazması hacmini arttırır. 2. bir bedene oksijen ulaştıran hamile bir kadının kanı bu yüzden daha fazla oksijene ihtiyaç duyar ve vücutları kandaki hemoglobin değerini arttırmaya çalışır. Bu yüzden gebe bir kadının HGB değeri düşük olsun olmasın sağlık sorunlarına önlem olarak gebeliğin 16. haftasından itibaren demir içerikli gıdalar tüketmesi gerekir. Gebe birinin vücudunda bebek doğana kadar fetal hemoglobin üretilir. Bebek doğduktan sonra gen aktarımlarıyla birlikte annenin vücudunda farklı hemoglobin türleri de üretilmeye başlanır.

HGB düşüklüğü nedir?

HGB eksikliği oksijenin akciğerlerden dokulara, karbondioksitlerin dokulardan akciğere taşınmasını sağlayan hemoglobin proteininin damarın içinde bulunan kan içerisindeki derişiminin 12 gr/dl’den daha düşük olması durumudur. Bunun bazı sebepleri kan kaybından dolayı hemoglobin azalması ya da bazı hastalıklardan dolayı hemoglobinin üretilememesi veya bozuk üretilmesidir. Az miktarda HGB düşüklüğü tek başına hiçbir hayati sorun teşkil etmezken kişiyi rahatsız edebilecek baş ağrısı, baş dönmesi, iştahsızlık gibi etkileri olabilir.

HGB düşüklüğü belirtileri nelerdir?

İçimizde bulunan kandaki hemoglobin miktarı yetersiz kaldığında vücudumuzdaki hemoglobin üretimi hızlanır fakat hemoglobin üretiminde bir aksilik varsa ve hemoglobin miktarı gerekenin altında kalıyorsa vücutta spesifik belirtiler görülebilir. Bu belirtiler:

• Nefes darlığı
• Düzensiz kalp atışları, göğüs ağrısı ve göğüs çarpıntısı
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Saçlarda dökülme
• Ciltte solukluk
• Tırnaklarda kırılganlık ve şekil bozuklukları
• Devamlı soğuk ve ısınmayan el ve ayaklar
• Huzursuzluk
• Uzun süreli halsizlik, bitkinlik ve yorgunluk
• İştahsızlık ve takiben zayıflık
• Çocuk hastalarda sık ağlama nöbetleri
• Çocuk hastalarda dikkat ve konsantrasyon eksikliği

Bu sinyallerin kaçının ve hangilerinin HGB düşüklüğü durumunda vücudumuzda etki göstereceği kişiden kişiye değişir.Bebeklikte HGB düşüklüğü sık görülen bir durumdur. Bebek yeteri kadar anne sütü almadıysa kanında rutin hemoglobin üretimi için yeteri kadar demir bulunmaz. Yeni doğan bebeklerde, bebeğe anne sütü verilerek bu düşüklük giderilebilir, bebek anne sütü yaşını geçtiyse bebeğin demir içerikli gıdalarda beslenmesi gerekir.

HGB düşüklüğü neden olur?

Bir sürü farklı faktör vücudumuzdaki HGB miktarının düşüklüğüne sebep olabilir. Bu faktörler:

• Siröz; Karaciğerin yapısında ve işlevinde meydana gelen sıkıntıların uzun süre devam etmesi sonucu meydana gelen bir hastalıktır. Karaciğer hastalıklarının son evresidir. İleri sirözü olan bir karaciğer organını eski haline döndürmek mümkün olamaz. Karaciğer kanın pıhtılaşmasını sağlayan gerekli proteinleri üreten bir yapıdır ve karaciğerde karşılaşılan bir bozukluk kanın pıhtılaşmasını geciktirebilir. Bu durumda fazla kan kaybı yüzünden hemoglobin miktarı düşmüş olur.
• Lösemi (Kan Kanseri); Kan hücrelerinin üretilmesini sağlayan kemik iliğinin yapısının kanser şeklinde bozulmasıdır. Bazı lösemi türlerinde eritrositler (kırmızı kan hücreleri) olgunlaşmamış kan hücreleri (blast) üretmeye başlar. Olgunlaşmamış kan hücrelerinin hiçbir işlevi olmaz, bu yüzden vücut işlevsiz hemoglobin proteinleri üretmeye başlar ve HGB değeri düşük çıkar. 
• B12 eksikliği; Normal bir insan vücudunun günlük B12 vitamini ihtiyacı 1-5 mikrogramdır. B12 vitamini kan hücresi üretiminde gerekli olduğu için eksikliğinde üretilen hemoglobin miktarında azalma ve dolayısıyla HGB değerinde düşüklük görülür.
• Folik asit eksikliği (B9); Folik asitler vücuttaki kan hücrelerinin üretilmesini sağlar. Bu yüzden eksikliğinde vücut kan hücreleri ve hemoglobin üretmekte zorlanır.
• Böbrek hastalıkları; Çeşitli böbrek hastalıklarında kanamalar ve kan hacmindeki anormallikler sonucu kandaki HGB değeri düşük çıkabilir.
• Hodgkin Lenfoma; Bir çeşit bağışıklık sistemi kanseridir. Bu hastalıkta nadiren kemik iliğinde bozuk hücrelere rastlanabilir. Bu bozuk hücreler vücutta burun kanaması gibi kanama bozukluklarına sebep olur.
• Non-hodgkin Lenfoma; Kısaca lenf kanseridir. Dünyadaki kanserlerin %4’ünü oluşturur. En çok görülen kanserler arasında 5.’dir. Yaş artışına bağlı olarak görülebilir. Bu hastalık kan ve kemik iliği tutulumunu arttırabilir. Bu da hemoglobinin tutulumuna ve dolayısıyla çalışabilen hemoglobin miktarının azalmasına sebep olur.
• Multipl Miyelom; Lösemiden farklı olan bir kemik iliği kanseridir. Bu hastalığa sahip kemik iliği hücreleri DNA yapısının bozulmasına bağlı olarak bozuk kan plazması hücreleri üretir. Bu bozuk kan plazması hücrelerine myelom hücreleri denir. Myelom hücreleri kanserleşmiş hücrelerdir ve kontrolsüzce bölünür. Bu da kan plazmasını etkileyerek hemoglobin derişiminin azalmasına ve HGB değerinin düşmesine sebep olur.
• Miyelodisplastik sendrom; Bir çeşit kan kanseridir. Kan hücrelerinin üretilmesinde hiçbir problem yoktur ancak üretilen kan hücreleri üretildikten sonra beklenen gelişimi göstermez. Olgunlaşamayan kan hücreleri kemik iliğinde ya da damar içerisinde yok edilir. Bu yüzden sağlıklı hemoglobin üretimi olması gerekenden daha az olur.
• Kurşun zehirlenmesi; Kanda gerektiğinden daha fazla kurşun bulunmasıdır. Hayati risk taşıyabilir, bu yüzden şüphe duyulduğunda bir an önce test yapılması gerekir. Fazla kurşun miktarı hemoglobinlerin sağ kalma sürelerini kısaltır. Bu yüzden de kurşun zehirlenmesi hemoglobinin miktarının azalmasına sebep olur.
• Ülser; Sindirim sistemindeki yapılarda en az 5 mm doku hasarı görülmesidir. Farklı bir deyişler midedeki ve ince bağırsaktaki iltihaplı yaralardır. İltihaplı yaralar kanamaya ve kan kaybına sebep olur. Bu yüzden de hemoglobin miktarında azalış gözlemlenebilir.
• Anemi (kansızlık) hastalığı; Anemi hastalığı vücudun hemoglobin üretmekte zorlanmasıdır. En yaygın anemi hastalığı demir eksikliğinden kaynaklanan demir anemisi hastalığıdır. Anemi hastalığı olan insanlar yeterli miktarda hemoglobin proteini üretemediği için kandaki HGB değeri normalden düşük olur.
• Kan kaybı; Kan kaybı vücut içerisindeki kanın kapalı bir dolaşım sistemi olan damarlarda oluşan bir açıklıkla kontrolsüz bir şekilde damar dışına çıkmasıdır. Kırmızı kan hücrelerinin üzerinde hemoglobin proteini de bulunduğu için kan kaybı hemoglobin miktarının azalmasına sebep olur. Vücut her ne kadar hemoglobin üretmini arttırsa da kan dışarı aktığı için hemoglobin derişiminde bir artış olamaz.
• Hemoglobinopati; Hemoglobin proteininin globin kısmını üreten hücrelerde görülen bir bozukluktan dolayı globin kısmının bozuk olması durumudur. Hemoglobinopatilerin Orak Hücreli Anemisi ve Akdeniz Anemisi (Talasemi) olmak üzere 2 çeşidi vardır.
• İlaçlar ve çeşitli yapısal hastalıklar; Anti-retroviral ilaçların ve tedavilerin hemoglobinin üretilmesinde bağışıklık sisteminin baskılanması gibi bazı olumsuz etkileri olur. Bu da hemoglobin üretiminin dolayısıyla da hemoglobin miktarının azalmasına sebep olur.

HGB düşüklüğüne ne iyi gelir?

HGB düşüklüğünün sebebi bir hastalıksa ilk olarak bu hastalığın tespit edilmesi ve tedavi sürecinin başlaması gerekir. Eğer ki HGB düşüklüğü kısa zamanda çok fazla olduysa kişinin solunumuna devam edebilmesi için bir süre boyunca kan nakli yapılması gerekebilir. Ayrıca hemoglobinin üretilmesi için gereken demir elementini içeren veya demir emilimini arttıran gıdalar ise aşağıdaki gibidir.

• Sakatat,
• Kabuklu deniz hayvanları,
• Brokoli,
• Yeşil fasulye,
• Lahana,
• Fasulye,
• Mercimek,
• Soya peyniri,
• Güçlendirilmiş tahıllar,
• Ispanak,
• Kereviz,
• Nar suyu,
• Kırmızı meyveler
• Yeşil yapraklı sebzeler

Tüm bu gıdalar HGB değerinin yükselmesini sağlar. Çocuklar içinse yeteri kadar anne sütü alamamış olmak hemoglobin miktarının düşük olmasına sebep olur çünkü anne sütünde ciddi miktarda protein ve demir bulunur.

HGB yüksekliğine nedir?

HGB yüksekliği oksijen ve karbondioksit gazlarının gerekli yerlere taşınmasını sağlayan hemoglobin proteinin kan içerisindeki derişiminin 17 gr/dl den daha yüksek olmasıdır. Çoğunlukla sigara tüketen insanların ve yüksek rakımlarda yaşayan insanların karşılaştığı bir durumdur. Kanımızdaki hemoglobin miktarı yeterliyken dağlara çıkıldığında oksijen basıncı arttığı için vücuda normalden daha fazla oksijen girişi olur. Vücut oksijen miktarını normale döndürmek için oksijenin bağlandığı hemoglobin miktarını azaltır. HGB yüksekliğinin hayati bir tehlikesi yoktur fakat kişiyi rahatsız edebilecek baş dönmesi, kaşıntı, halsizlik gibi etkileri olabilir.

HGB yüksekliği belirtileri nelerdir?

Vücudumuzun işleyişinde anormal değerler görüldüğü zaman vücudumuz bizlere belirli işaretler verir, bu sayede bu anormalliklerin farkına varabiliriz. HGB yüksekliğinde vücudumuzun verdiği işaretler aşağıdaki gibidir:

• Kaşıntı
• Baş ağrısı ve dönmesi
• Aşırı terleme
• Ağrılı eklem şişmeleri
• Anormal derecede kilo kaybı
• Gözlerde sararma
• Halsizlik

Bu sinyallerin kaçının ve hangilerinin HGB düşüklüğü durumunda vücudumuzda etki göstereceği kişiden kişiye değişir.

HGB yüksekliği neden olur?

Hemoglobin yüksekliği nedenleri anabolik steroid içerikli ilaçların hormonal etkisi, vücudumuzun solunum gazlarına normalden daha çok ihtiyaç duymasıyla hemoglobin miktarını arttırmaya çalışması, yüksek yoğunluklu antrenman sonrası oksijen ihtiyacı, yüksek rakımlı yerlerde artan basıncın vücudu yanıltması ve bazı hastalıklardır. Bu hastalıklar:

• Polisitemi Rubra Vera hastalığı; Kemik iliğinin fazla eritrosit (kırmızı kan hücresi) üretmesi durumudur. Eritrositlerin yapısında hemoglobin bulunduğu için bu durum hemoglobinin fazla olmasına sebep olmuş olur.
• KOAH; Akciğerlerde gaz geçişini sağlayan alveollerin (hava keseciklerinin) tıkanmasıyla meydana gelir, bu durumda kandaki oksijen miktarı azalır ve hemoglobin miktarı arttırılır.
• Amfizem; Akciğerlerdeki alveollerin (hava keseciklerinin) gerilip genişlemesiyle esnekliğini kaybetmesi dolayısıyla komple akciğerin esnekliğini kaybetmesi durumudur. Bu hastalık solunum yetmezliğine bağlanır, oksijen ihtiyacı artar ve hemoglobin miktarı arttırılır.
• Hipoksi; Dokulara yeteri oksijenin iletilememesi durumudur. Vücut bu yüzden hemoglobin miktarını arttırır.
• Belirli organ tümörleri; Organın işleyişini ve dolayısıyla hormonal dengesini bozar. Bu durum hemoglobin miktarının artmasına sebep olabilir.

HGB yüksekliğine ne iyi gelir?

HGB yüksekliğinin sebebi bir hastalıksa bu hastalığın tespit edilip tedavi edilmesi hemoglobinin normale dönmesini sağlar. Eğer ki HGB yüksekliğinin sebebi bir hastalık değilse aşağıdaki yöntemler HGB yüksekliğini giderir:

• Flebotomi; Hemoglobin seviyesi normale dönene kadar vücuttaki kanın bir tüpe ya da kaba aktarılması işlemidir. Bu işlem hem hemoglobin miktarının normale dönmesini sağlar hem de kanda pıhtı atmasını ve vücudun fazla hemoglobin miktarına zararlı tepki vermesini önler.
• Bol su tüketmek; Su direkt kana karışan bir madde olduğu için su bol su alımı kan derişiminin düşmesini ve HGB yüksekliğinin giderilmesini sağlar.
• Sigarayı bırakmak; Sigaranın bazı insanların üzerinde hemoglobin miktarı arttırıcı etkisi olabilir. Bu durumda sigarayı bırakmak hemoglobin miktarını eski haline döndürür.

Kaynak: Cemre

Kan tahlilinde yazan HGB nedir? HGB aralığı kaç olmalı? Hakkında S.S.S.